Kees is onterfd door zijn vader. Kees heeft een zus Lia, die tot enig erfgenaam is benoemd. De gehele nalatenschap gaat dus naar haar toe. Kees heeft als legitimaris (slechts) recht op zijn legitieme portie en dat is een geldbedrag.
Kees troost zich met de gedachte dat zijn vader een behoorlijke vermogen had en dat hij met een (tijdig) beroep op de legitieme portie toch nog een behoorlijk bedrag krijgt. Een geldbedrag ter grootte van de helft van het wettelijk erfdeel is immers nog altijd beter dan helemaal niets.
Lia laat Kees weten dat de nalatenschap van vader slechts bestaat uit een banktegoed van een paar honderd euro, een auto van 16 jaar oud, die binnenkort APK gekeurd moet worden, en de huisraad van 30 jaar oud. Na aftrek van de begrafeniskosten blijft er niets meer over. De legitieme portie van Kees lijkt dus de spreekwoordelijke “ lege dop” te zijn. En dan doet zich de vraag voor of Kees nu toch nog met lege handen staat.
Het is goed te weten dat de legitieme portie niet alleen wordt berekend over de waarde van het vermogen dat nog aanwezig is op de sterfdag van vader. Bij die waarde moeten ook de waarde van de giften (schenkingen) opgeteld worden die vader voor zijn dood aan zijn kinderen en aan derden heeft gedaan. Ook het verkopen door vader van zijn woning aan Lia voor € 200.000 onder de marktwaarde is een gift. Dat voordeel van € 200.000 moet voor de berekening van de legitieme bij het nog aanwezige vermogen van vader opgeteld worden.
Het is dus van belang om te achterhalen wat er voorafgaand aan het overlijden van vader nu precies is gebeurd met zijn vermogen. Zijn er giften gedaan en hoe krijgt Kees die boven tafel? Gelukkig schiet de wetgever Kees te hulp. De wet verplicht Lia om Kees op zijn verzoek, alle informatie te geven die hij nodig heeft om de hoogte van de legitieme portie te berekenen.
Dat klinkt mooi in theorie, maar de praktijk is vaak een stuk weerbarstiger. Informatie wordt vaak niet of maar deels verschaft. Schenkingen worden verzwegen of vermomd als de terugbetaling van een lening die het kind eerder (zogenaamd) aan de ouder heeft verstrekt, en dit allemaal om te voorkomen dat er bedragen boven tafel komen die meedoen in de berekening van de legitieme portie. Nog kwalijker wordt het als er sprake is van de situatie waarin erfgenamen zich al over belangrijke vermogensbestanddelen van de nalatenschap hebben “ontfermd” en nu net doen of die er nooit zijn geweest of er al niet meer waren toen de ouder stierf. Denk bijvoorbeeld aan kunstobjecten en juwelen van een behoorlijke waarde die na het overlijden er plots niet meer zijn.
In het hele schimmenspel dat dan vaak losbarst, is het onontbeerlijk dat de dolende legitimaris, zoals Kees, door een ervaren erfrechtadvocaat wordt bijgestaan. Zo kan de erfrechtadvocaat via de rechter afdwingen dat de benodigde informatie alsnog wordt afgegeven. De erfrechtadvocaat kan daarnaast afdwingen dat er voor de juistheid en volledigheid van die verschafte informatie wordt ingestaan; het onterfde kind kan namelijk de erfgenamen en de executeur laten oproepen om hen onder ede de juistheid van de boedelbeschrijving van de nalatenschap te laten bevestigen. Wordt er gelogen, dan is er sprake van meineed, een misdrijf dat de jokkende erfgenaam/executeur op strafrechtelijke vervolging komt te staan. Dat is vaak al een flinke stok achter de deur.
Voorts weet de erfrechtadvocaat de informatie die (alsnog) is gegeven naar juiste waarde te schatten. De erfrechtadvocaat weet als geen ander welke verbanden er gelegd moeten (kunnen) worden in al die informatie die de erfgenamen hebben verstrekt. Verder weet de erfrechtadvocaat ook nog eens precies bij welke instanties hij/zij zo nodig zelf te rade kan gaan om ontbrekende informatie boven tafel te krijgen of de verstrekte informatie op juistheid te controleren.
Wordt u als legitimaris geconfronteerd met een zogenaamd verdampte nalatenschap? Het is dan van eminent belang door een deskundig advocaat bijgestaan te worden; de erfrechtadvocaat. De erfrechtadvocaat kent de weg en heeft de instrumenten om de (vergeetachtige) erfgenamen en executeurs zoveel mogelijk te dwingen de kaarten open op tafel te leggen zodat er alsnog eerlijk afgerekend wordt met de onterfde broer of zus.
